Lần trước, gần đây nhất, tôi đã đến Nhà máy thuỷ điện Sê San 3 cách nay vừa tròn 2 năm. Khi ấy nhà máy mới đi vào giai đoạn vận hành và mọi thứ đều thiếu thốn kể cả thiết bị thông tin, thiết bị điều khiển…để phục vụ quản lý, vận hành nhà máy.
Ấy vậy mà lúc đó sáng kiến cải tiến kỹ thuật, khắc phục khiếm khuyết của thiết bị, máy móc trong giai đoạn đầu vận hành lại liên tục xuất hiện không chỉ ở những người kỹ sư mà còn xuất hiện rất nhiều ở cả những công nhân trực tiếp sửa chữa, vận hành đã đem lại nhiều lợi ích về mặt kỹ thuật, về mặt kinh tế mà không thể tính được chính xác bằng tiền. Nhưng có thể nói gọn lại như thế này, trong lúc đất nước đang thiếu điện nghiêm trọng để phục vụ phát triển kinh tế và những nhu cầu khác của xã hội, thì những người kỹ sư, công nhân nhà máy thủy điện Sê San 3 đã dốc sức mình với tinh thần trách nhiệm cao cả để góp sức mình để có được dòng điện phục vụ công cuộc xây dựng tổ quốc.
Lần trước, với tôi điều này còn mơ màng, nhưng lần này đã được khẳng định: tôi bị say xe khi vào Sê San 3. Con đường từ thành phố Pleiku của tỉnh Gia Lai vào đến nhà máy thủy điện Sê San 3 thực tế không xa lắm, tầm hơn 70 km. Mặt đường đi rất tốt, êm ru, nhưng có điều cách nhà máy thủy điện Sê San 3 chừng gần 30 km thì đường bắt đầu nhiều dốc và quanh co khúc khuỷu. Đứng ở dưới chân những dãy núi nhìn lên thì thấy con đường giống như con rắn đang trườn trên các sườn núi. Còn đứng ở trên núi nhìn xuống những thung lũng phía dưới thì sâu thăm thẳm, thấy mà… toát mồ hôi. Bác tài xế xe của phó giám đốc Công ty Thủy điện Ialy, người chở tôi đi hôm đó nói, ở vị trí cao nhất, nơi cách Nhà máy thủy điện Sê San 3 khoảng hơn chục cây số nữa, có độ cao trên 1.000 mét so với mực nước biển, nhưng dăm, bẩy cây số nữa thì độ cao tụt xuống mức 200. Cũng là người có kinh nghiệm đi xe nên hôm chở tôi đi, bác tài đã chạy khá chậm, bình quân không quá 30 km/h. Ấy vậy mà khi vào đến Sê San 3 tôi vẫn bị hiện tượng choáng váng, nôn nao. Lúc này tôi nhận ra mình bị say xe, cho dù tôi chưa say xe bao giờ ngoại trừ hai lần vào Sê San 3. Lý do tôi bị say xe chính là vì sự thay đổi đột ngột độ cao nên dẫn đến thay đổi áp suất, nhiệt độ của môi trường và cũng phần nữa, bị xe quăng lắc nhiều quá do qua khúc cua. Khi đến Sê San 3, tôi phải nghỉ vài chục phút mới làm việc được. Đem câu hỏi với mọi người ở Sê San 3: vậy có ai có cảm giác say xe giống tôi? thì đều nhận ngay một câu trả lời giống nhau: không, vì đã quen rồi. Tôi cũng chợt nghĩ, mọi khó khăn vất vả mà phải chịu đựng lâu ngày cũng trở thành điều…bình thường và đấy chính là nghị lực của con người!
Cũng dễ nhận ra sự thay đổi chút ít về vẻ bên ngoài của nhà máy thủy điện Sê San 3, đấy là một vườn cây cảnh được trồng ngay trước nhà máy mà Công ty Thủy điện Ialy mới đầu tư. Vườn cây cảnh này chỉ lọt thỏm vào không gian hùng vĩ của những dãy núi khổng lồ và những cánh rừng bao la, nhưng nó cũng có một vai trò nhất định, là một khoảng không gian xanh đẹp được tạo ra để mỗi kỹ sư, công nhân sau những giờ làm việc căng thẳng trong nhà máy có thể được thư giãn chút ít. Ở trong nhà máy thì phòng trung tâm điều khiển nay đã được trang bị đủ thiết bị, phương tiện cần thiết để quản lý, điều hành các thiết bị chính khác như tổ máy, máy cắt, dao cách ly, cửa van xả tràn…và ngồi tại chỗ cũng dễ dàng liên lạc điện thoại với các bộ phận trực trong nhà máy và với bên ngoài là Ao, A3 để huy động chạy máy, cung cấp điện lên lưới quốc gia. Trước đây, những thiết bị cần thiết như vậy chưa có, nên mọi liên lạc khá khó khăn, nhưng nay thì đã dễ dàng…
Khi tôi hỏi kỹ sư Nguyễn Ngọc Minh, quản đốc phân xưởng vận hành nhà máy thủy điện Sê San 3 là trong năm nay, ở nhà máy có bao nhiêu sáng kiến cải tiến kỹ thuật được áp dụng vào sản xuất. Kỹ sư Nguyễn Ngọc Minh trả lời: không có. Tôi thắc mắc, trước đây, thủy điện Sê San 3 cũng là nơi có nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật được áp dụng đã đem lại lợi ích rất lớn, không lẽ bây giờ anh em kỹ sư, công nhân đã hết nhiệt huyết với công việc…? Anh Nguyễn Ngọc Minh giải thích: không phải vậy. Trước đây là thời gian đầu vận hành nhà máy, nên thường có nhiều khiếm khuyết kể cả tổ máy và thiết bị điều khiển, chính điều này đã tác động đến mọi người cần tìm ra những giải pháp tối ưu nhất để khắc phục, sửa chữa. Nhưng bây giờ qua thời gian vận hành, mọi khiếm khuyết của máy móc, thiết bị đã được khắc phục xong và toàn bộ nhà máy vận hành rất ổn định, hai tổ máy vận hành hết công suất trong điều kiện nước đủ và đấy là lý do không có sáng kiến nào, đặc biệt suất sự cố chỉ 0,045, chưa bằng 1/10 khả năng cho phép của EVN, hệ số sẵn sàng thì gần như tuyệt đối.
Và đến nay, nhà máy đã sản xuất được 1 tỷ 247 triệu KWh điện/1 tỷ 221 triệu KWh điện sản lượng thiết kế và dự kiến đến hết năm, sản lượng điện sẽ đạt hơn 1,3 tỷ KWh điện, vượt sản lượng điện theo thiết kế trên 6%. Nếu so với kế hoạch được giao đầu năm (970 triệu KWh điện), thì đạt hơn 130% kế hoạch sản lượng. Kết quả này đã khẳng định một năm thành công của tập thể 57 kỹ sư, công nhân kỹ thuật của nhà máy thủy điện Sê San 3- đơn vị trực thuộc quản lý của Công ty Thủy điện Ialy.
Hoàng Anh Phượng-Báo Công thương